Optimizasyon en iyi olanı aramaktır, en iyiye optimum da denir.

Planlamada optimizasyon mevcut koşulların ve kısıtlamaların varlığında planlama kararlarını kurumsal performansı optimize edecek şekilde verilmeye çalışılması olarak düşünülebilir.

Bu bağlamda kurumsal performans cirolar, karlılıklar veya verimlilikler gibi göstergeler cinsinden ölçülüyorsa optimizasyonun amacı bu göstergeleri artırmaktır. Öte yandan performans, maliyetler, kayıplar, cezalar veya gecikmeler gibi göstergeler ile ifade ediliyorsa optimizasyon bu göstergeleri düşürmeyi amaçlar.

En iyi ve doğru planlama kararlarının hızlı bir şekilde verilebilmesi, kurumsal performansın üst düzeyde tutulması açısından büyük önem arz etmektedir. Ancak planlama sırasında göz önünde bulundurulması gereken çok sayıda unsurun olması karar vermeyi çoğu zaman zorlaştırmaktadır.

Etkin planlama ve çizelgeleme sistematiklerinin kurulması, planlamaya dair her türlü önceliğin ve kısıtlamanın belirlenmesini gerektirir. Maliyetler, bütçe kısıtları, mevcut kapasiteler, yasal ve kontratlardan doğan yükümlülükler, vb. bir çok unsurun planlama faaliyetleri sırasında hesaba katılması gerekir.

Yenilikçi planlama ve çizelgeleme yaklaşımları, Yöneylem Araştırmaları (Operations Research) kapsamında geliştirilen farklı pptimizasyon tekniklerinden faydalanır.

Uygulanabilecek temel optimizasyon yaklaşımları:

–  Sezgisel Algoritmalar (heuristics)

–  Metasezgisel Algoritmalar (meta-heuristics)

–  Benzetim (simulation) ile Senaryo Analizleri (what-if analysis)

–  Matematiksel Programlama (mathematical programming)

      -  Doğrusal Programlama (linear programming)

      -  Doğrusal Olmayan Programlama (nonlinear programming)

Hangi planlama süreçlerinde optimizasyon yapılabilir?

Kurumsal kaynak planlama (Enterprise Resource Planning, ERP) kurumların ana iş süreçlerinin birbiri ile entegre ve koordine olacak biçimde yönetimi olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda ana iş süreçleri satış, üretim, tedarik zinciri, satın alma, finans, İK, vb. olarak özetlenebilir.

Tedarik zinciri yönetimi ve dolayısıyla planlamada mükemmellik hedefleyen kurumların belli başlı fonksiyonel planlama süreçlerine ihtiyacı vardır. Bu süreçler ana hatları ile aşağıda özetlenmiştir.

Bu fonksiyonlar ile ilgili detaylı bilgi için, Makale: 'Tedarik Zinciri Yönetiminde Mükemmellik nedir?'

Kurumsal planlamanın yukarıda özetlenen süreçlerinin,

neredeyse tamamında optimizasyon teknikleri uygulanabilmektedir.

Çok sayıda faktörün göz önünde bulundurulması gereken planlama süreçlerinde manüel biçimde deneme-yanılma ile çok uzun ve zahmetli yöntemler ile hazırlanabilen planlar uygulanan yenilikçi sistematikler sayesinde çok daha kısa sürelerde daha etkin ve güvenilir şekilde oluşturulabilmektedir.

Kurumların öncelikli olarak yapmaları gereken, mevcut planlama süreçlerinin eksiklerini ve ihtiyaçlarını belirlemek, sonrasında da süreçlerini nasıl yapılandırması gerektiğini kurgulamaktır.

Optimum Planlama, tedarik zinciri planlama süreçlerinde mükemmellik odaklı eğitimler ile danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.

Dr. İlker Güçlü   |   Kurucu, Optimum Planlama   |  Özgeçmiş için tıklayınız.

İlk yayınlanma: 21 Aralık 2017

Bu yazı, genel bilgi amaçlıdır. Sözü edilenler her kurum için geçerli olmayabilir.